Nenufary – rośliny które zasłynęły udziałem w jednej z najbardziej rozpoznawanych i zarazem romantycznych scen polskiego kina. To właśnie po kwiaty lilii wodnych, w filmie „Noce i dnie”, wchodził do wody Józef Toliboski, grany przez młodego Karola Strasburgera.
Spis treści
Występowanie i rozmieszczenie geograficzne grzybieni białych
Grzybienie białe (łac. Nymphaea alba) nazywane także często nenufarami lub liliami wodnymi, to byliny należące do rodziny grzybieniowatych. Są to wyjątkowe rośliny, ponieważ ich występowanie nierozerwalnie związane jest z wodą. W naturalnym środowisku występują niemal w całej Europie, części Azji a także na Bliskim Wschodzie. Głównym atutem tych roślin wodnych są okazałe, kilkunastocentymetrowe kwiaty. Dlatego zyskały sobie uznanie jako ozdobne rośliny hodowlane w wielu miejscach na świecie, szczególnie wśród posiadaczy stawów i oczek wodnych.
Nenufary – ozdoba każdego oczka wodnego
Lilie wodne to z pewnością jedne z najefektowniejszych roślin wodnych. Te byliny zbudowane są z kłącza, które zakorzenia się w podłożu, liści oraz kwiatów unoszących się na wodzie. To właśnie w okresie kwitnienia (od czerwca do października) roślina jest najbardziej efektowna. Kwiaty osiągają rozmiar do 20 cm średnicy. Zasadniczo występują w kolorze białym, natomiast w odmianach uprawnych występują także kwiaty w kolorach czerwonym, różowym, żółtym, fioletowym a nawet niebieskim. Należy pamiętać, iż odmiany z kwiatami fioletowymi i niebieskimi to mieszanki z gatunkami tropikalnymi i nie przetrwają polskiej zimy.
Wymagania i pielęgnacja roślin wodnych
Uprawa grzybieni nie należy do szczególnie trudnych, a rośliny nie mają szczególnie dużych wymagań. Należy jednak pamiętać o kilku zasadach:
- Do ich uprawy wybieramy mocno nasłonecznione oczka i stawy;
- Rośliny sadzimy nie szybciej niż w połowie maja, w wodzie stojącej bez nurtu;
- Wskazane jest nawożenie lilii przynajmniej raz w roku, najlepiej nawozem przeznaczonym do roślin wodnych. Odradza się stosowanie nawozów z fosforem z uwagi na przyspieszony rozwój glonów;
- Należy unikać sadzenia w sąsiedztwie kaskad i fontann, gdyż źle znoszą spadające z góry krople;
- W zależności od odmiany byliny różnie znoszą mróz. Zazwyczaj dobrze radzą sobie z przetrwaniem zimy. Jednak przy małym zbiorniku wodnym i mieszanych odmianach najbezpieczniej jest przezimować rośliny w wodzie w dodatniej temperaturze.
Rozmnażanie i sadzenie nenufarów
Istnieją dwa sposoby rozmnażania lilii wodnych. Pierwszy – z nasion (niewiele odmian zawiązuje nasiona), drugi – poprzez podział kłącza.
- Posiadane nasiona należy przechowywać zalane wodą. Wysiew powinien nastąpić w marcu lub kwietniu do ziemi darniowej z piaskiem zanurzonych w wodzie (temp. około 10 °C) na głębokości 1 – 2 cm. Po kiełkowaniu rośliny sadzi się do głębszych pojemników i w miarę wzrostu umieszcza w coraz głębszej wodzie aż do docelowego miejsca.
- Podziału kłącza dokonuje się wiosną (nie częściej niż co 3 – 4 lata), zanim rozwiną się liście. W tym celu dzieli się wydobyte z wody kłącze na kilku, kilkunastocentymetrowe części, ostrym nożem. Miejsce cięcia warto zabezpieczyć węglem drzewnym, ażeby uniknąć zaatakowania przez grzyby. Do osadzania kłączy w podłożu oczka czy stawu dobrze jest użyć specjalnie przygotowanych koszyków.
Lilie wodne wykorzystywane są także jako rośliny lecznicze, jednak ogrodnicy doceniają je przede wszystkim za piękny i bardzo efektowne kwiaty. O nenufarach powinien pomyśleć każdy kto planuje wzbogacić swój wymarzony ogród lub działkę o oczko wodne lub staw.